Bu ülkede, savunulamayacak kadar kirli, karanlık işlere de bulaşmış etkin bir örgütlenme, ilişkiler ağı bir sorun olarak ister istemez önümüze çıktığında; onun çoğunluğumuzca onaylanan, hatta olmazsa olmaz sayılan, gözyumulan uygulamaların türettiği bir olgu olduğu fark edilse bile, bu “temel”i görmezden gelmek, örtbas etmek “milli refleks”tir.
Çünkü o temeli işaret etmek, olgunun/sorunun kökünün, kaynağının toplumsal-siyasal düzenimizin ve tek tek paylaştığımız zihniyetin gözeneklerinde olduğu demektir. Ve biz aslında o düzen/zihniyeti normal addettiğimiz, başka/daha iyisini tasarlayamadığımız, tasarlasak dahi kendimizi bunu gerçekleştirebilecek güç ve vasıflara sahip saymadığımız için “temel”e inmeyiz, temelden başlayan çözümleri “gerçekçi” bulmayız.
“Milli refleks”in bunun yerine ikame ettiği yaklaşım, sorunu çıbanın oluştuğu yerle, irinle özdeşlemek, irine bulaşmışları fail, faili cezalandırmayı sorunu çözmek saymak diye özetlenebilir. Bununla yetinmenin -ki genellikle çevre baskısı nedeniyle- mümkün olmadığı durumlarda, yine yapı/düzen ve zihniyete dokunmadan, sorun olarak görünen örgütlenme/ilişkiler ağının en tepesinde yer alan kişileri açığa çıkarmak moduna geçilir. Bu da sorunun “köküne kadar gitmek” diye nitelenir, sunulur.*
Kendini, içinde yaşadığı düzeni/koşulları -ne denli şikayetçi, mağdur olsa da- değiştirme istek ve irade eksikliği duygusuna tekabül eden, gözeneklerine sinmiş kötürümleştirici “gerçek”leri kabullenmişlikten kaynaklanan bu tutuma artık tahammül edemeyenler son yıllarda seslerini duyurabilecek bir etkinliğe ulaşmış iseler de; bu ülkenin kamusal gücünü temsil eden, kullanan kurumların hemen tamamı ve ülke nüfusunun çoğunluğu hâlâ o tutumun etrafında durduğu için; Ergenekon soruşturmasının en sonunda ulaşacağı nokta, Susurluk’takinden pek farklı olmayacak gibi gözükmektedir.
Ama, bu sonuçla yetinebilecek genel ve resmî yaklaşım ve tutuma artık tahammül edemeyenlerin inisyatifinin güçlenmesi bu gidişatı değiştirebileceği gibi; Türkiye toplumunda hayatın ve düzenin her alanına yaygınlaştırılabilecek bir iç hesaplaşma ve kendini dönüştürme istek ve iradesi yaratabilir.
Bu bakımdan “Ergenekon vaka”sını siyasal-adli-kriminal-veçhesiyle değil bu sosyo-kültürel, zihniyete içkin boyutuyla ele almanın bir ön gereklilik olduğunu düşünüyoruz. Bu, muhtemel bir kendimizle hesaplaşma çabasının yönelmesi gereken noktalara işaret edeceği için önemlidir.
* * *
Susurluk skandalı, iki üç özel harekat polisi tetikçi ile, Korkut Eken ve İbrahim Şahin gibi bulaştıkları irinin örtülmesi mümkün olamayan birkaç kişinin kısa süren hapislikleri ile örtülebildi ise; bunda, devlet organlarının ve dönemin hükümetlerinde yer almış bütün partileriyle “siyasal sınıf”ın büyük çoğunluğunun örtbas etmeye, kösteklemeye dönük tutumunun büyük payı olduğunu belirtmek bile gereksiz. Ama, Susurluk’ta açılan ve hemen tamamı “Kürt sorunu” ile doğrudan ilişkili yüzlerce faili meçhul cinayetin, uyuşturucu, kumar, haraç çeteleriyle, mafyalarla devlet organları ve yetkililerinin girdiği karanlık ilişkilerin kaynaştığı çukur, toplumun büyük çoğunluğunun -göğsünü gere gere değilse bile- meselelerin künhüne vakıf bir edayla söylenen ve paylaşılan “bu tür -yani Kürt sorunu gibi- sorunlar ahlak ve kural dışına çıkmadan, çamura bulaşmadan çözülmez” diye özetlenen anlayışın yaygınlığı sayesinde deşilmeden bırakılabildi. O çukurun içinden yakalanmışlık telaşı şöyle dursun küçümseyerek bize bakan silüetleri ile Veli Küçük, Teoman Koman’ı değil yargı önüne çıkarmak, tenezzül buyurup da Meclis komisyonu önüne bile çıkarmak mümkün olmadı ise, bu, bağlı oldukları konumun yanısıra o kamuoyu -örtük- desteğinin de varlığındandır.
Aynı çukurda iftiharla boy gösteren Mehmet Ağar, düzen ve kamuoyunun bu ortak noktasına seslenen konuşması ve tutumuyla “kahraman” mertebesine bile çıkarıldı; tek başına partilerden çok oy alıp milletvekili seçildi, DYP’nin başına getirildi. Abdullah Çatlı “milli refleks” çekirdeğinden türeme kimliğiyle şenaatinin çokluğu oranında soy milliyetçiler tarafından ikonlaştırılabildi bu yüzden.
İki yıla yakındır, Ergenekon adı altında yürütülen soruşturmanın, birbiriyle bağlantısına dair hayli güçlü karineler bulunan iki ana konuya ilişkin olduğu biliniyor. Birincisi, AKP’nin iktidara gelişinin ertesinde Ordu yüksek komuta kademesi ve çevresinde konuşulan, planlamaları yapılan askerî darbe girişim(ler)idir. İkincisi ise bu darbe ortamını hazırlamak veya -koşullar nedeniyle darbe girişiminden cayılması, ertelenmesi, tereddütü vs. var ise- Orduyu darbe yapmaya “mecbur” edecek ortamı oluşturmak için uğraşan bir ilişkiler nebulası.
Ergenekon soruşturmasının 2008 Temmuz’undaki ikinci büyük gözaltı dalgasında tutuklanan Orgeneral Şener Eruygur ve Hurşit Tolon’un emekli olduktan sonra bile bir askerî darbe doğrultusunda faaliyetler yürüttükleri iddiasıyla tutuklandıklarını biliyoruz. Son operasyonda gözaltına alınıp salıverilen eski MGK Genel Sekreteri Orgeneral Tuncer Kılınç ve YÖK eski başkanı Kemal Gürüz’ün, evi aranan eski Yargıtay Başsavcısının, tutuklanan bir emekli general ile albayın da bununla ilişkili olarak sorgulandıklarını tahmin ediyoruz.
Soruşturmanın siyasetten, siyasal güç dengelerinden kesinlikle bağımsız olmayan kısmı burası. Hükümet, AKP liderliği “Savcı bağımsız, tam yetkiyle çalışıyor” diyor ama buna inanmamız da gerekmiyor. O ne derse desin; hâlâ hazırlanmamış darbe iddianamesinin, tutuklanan generallerin emekli olmadan önceki darbeye matuf faaliyetlerini kapsayıp kapsamayacağının kararını savcı vermeyecektir. Bu konuya ilişkin soruşturmanın seyri, devletin tepesinde -esas olarak hükümet ve Genelkurmay arasında- “diyalog”un hâlâ sürdüğü veya sonuçlandıysa -ki bu büyük ihtimalle 2004 tarihli Sarıkız, Ayışığı kod adlı darbe planlamasının sümen altı edilmesini kapsayacaktır- aşamalı bir tevkifat planında anlaşma yapıldığı izlenimini veriyor.
Hazırlanacak iddianamenin en kritik noktası hiç şüphesiz askerî darbe planı ile “hazırlık” faslının nasıl ilişkilendirileceğidir. Merkezinde Veli Küçük’ün yer aldığı -halen yargılaması süren- ilişki ağı, “Atabeyler” özel kuvvet subaylarından oluşma hücrelerle, İbrahim Şahin’in organize ettiği timlerle ilişkileri delillendirilerek mi yoksa birbirinden bağımsız herbiri bir cunta için çalışan birimler olarak mı ya da ayrı ama bir merkeze bağlı işlevleri farklı gruplar olarak mı sunulacak iddianamede bilemiyoruz. Bunların “emir komuta zinciri dahilinde” yapılacak bir darbe için mi yoksa bu “zincir”in dışında -27 Mayıs türü- bir darbe için kurulmuş bir cunta hesabına mı faaliyet yürüttüklerini söyleyecek iddianame bize. Belki de iddianame, Ordunun en üst/üst kademesinde darbe planlarının bir (?) tarihte tamamen rafa kaldırıldığını, Danıştay cinayeti, bombalamalar, gömülü silah ve cephanelerle, suikast planlarıyla tutuklanan, tutuklanacak olanların birbirleriyle irtibatlı veya haberdar olarak Orduyu darbe yapmaya “mecbur” edecek bir ortam yaratmak için resen harekete geçmiş örgütümsü unsurlardan oluşma bir “network”ten söz edecek.
Eğer iddianame bu son bahsedilen ihtimale uyarlı şekilde hazırlanmış olursa; Ordu komuta kadroları içinde yapılmış darbe planlarına dair dosya rafa kaldırıldığı gibi, emekli olduktan sonra Şener Eruygur ve Hurşit Tolon’un ADD ve VKGB türü oluşumlarla darbe ortamı yaratmaya çalıştıkları iddiası da düşebilecek; Ergenekon davası, silah, cephane yakalatan, suikastlarda doğrudan ve fiilen ilişkisi tespit edilmiş kişilerle sınırlı olan orta boy bir çete(ler) davası haline gelmiş olacaktır.
Yakın zamana kadar en azından Danıştay suikastı ve Cumhuriyet gazetesinin bombalanması ile ilişkisine dair ciddi karineler olduğunu bilmesine rağmen “Veli Küçük ve arkadaşları”nın avukatlığını üstlenmekte bir beis görmeyen CHP sözcülüğündeki muhalefetin en son operasyondan sonra diskurunda yaptığı revizyon, onun da işi bu noktaya getirtmek istediği anlamına geliyor.
Bitmedi. Savcı, Veli Küçük, İbrahim Şahin ve Fikri Karadağ gibi isimlerin şu son beş altı yılda bir askerî darbe ile ilişkilendirilebilir faaliyetlerinden önce de; Susurluk skandalında üstü açılan ama ardından kapatılan faili meçhul cinayetler, mafya bağlantıları faslında bu kez devlet memuru olarak yer aldıkları, “tanış”tıklarına dair kanıt ve karinelerden hareketle iddianamesini genişletebilir veya ek-paralel bir soruşturma başlatabilir. İddianame ve eklerinde bunun yapılabileceğini gösteren işaretler yok değil, ama bu “aşama” da siyasal karara bağlı. İntihar eden eski JİTEM sorumlusu emekli Albay Abdülkerim Kırca’nın yargılandığı dava dosyasını ve 33 erin öldürülmesi ile ilgili soruşturma evrakını isteyen Ergenekon savcısının nereye kadar gidebileceğini de o karar belirleyecek.
Burada duralım. CHP ve MHP’nin “ulusalcı”larla birlikte yer aldığı “Ergenekon soruşturması”na muhalefet cephesinin, olay siyasidir diye haykırması şüphesiz yanlış değildir. Ancak, onlara göre “siyasi”lik, AKP’nin, örneğin Veli Küçük ve arkadaşlarına kanıtlanamayacak suçlar atfederek yarattığı havadan yararlanarak kendisine yönelik tüm muhalefeti sindirmeyi amaçlamasındadır. Soruşturma bu amacın bir aletidir. Bu cephenin bir bölümü de, soruşturma konusu olan somut vakaların, ortaya çıkarılan silah, cephane ve patlayıcıların birer bahane olduklarını, asıl meselenin ABD-NATO ve elbette AB yandaşları ile “ulusalcı-Avrasyacı”lar arasındaki mücadele olduğunu, soruşturmanın ABD...cilerin saldırıya geçişi, devlet ve toplumdaki “ulusalcı-Avrasyacı” akımı tasfiye girişimi olarak anlamlandırılmasını herkesin de tavrını öncelikle ve asıl olarak bunu dikkate alarak belirlemesi gerektiğini söylüyor. Bunlara ek olarak soruşturma Türkiye Cumhuriyeti’ni savunanlar ile bu Cumhuriyeti yıkmak isteyenler arasındaki mücadele bağlamına yerleştiriliyor ve gözaltına alınanların tümünün “Cumhuriyeti savunmaya çalışan vatanseverler” olduğu belirtiliyor. Örneğin, 1990’lı yıllarda sayısız faili meçhul cinayetin sorumlusu olarak yargılanırken intihar eden eski JİTEM komutanı emekli albaya bir “kahraman” olduğu halde gereğince sahip çıkılmadığı, bunun “Cumhuriyeti savunma” adına ölümcül bir zaaf olduğu ilân ediliyor. Bu cephenin “siyasi”lik iddialarının bir argümanı da, AKP-hükümet güdümündeki soruşturmanın, “kökü 1950’lere dayanan ‘derin devlet’i tasfiye” paravanası altında, AKP’nin kendi derin devletini kurma girişiminin bir aracı olduğu. Bu argümanı AKP ile sınırlamayıp, Emniyet aygıtında kilit noktaları tuttuğu öne sürülen Fethullah Gülen cemaati/hareketinin askerî darbe soruşturması kılıfı altında polis gücüne dayalı bir darbe gerçekleştirmekte olduğu iddiasına kadar uzatanlar da yok değil.
Bu iddiaların ortak noktası, gömülü silahlar, cephanelikler, suikast planları, şantaj dokümanları, darbe planları, Danıştay cinayeti ve Cumhuriyet’in bombalanması gibi ne anlama geldikleri apaçık kanıt ve karineler içeren somut olguları neredeyse önemsiz ayrıntılar derekesine indiriyor oluşudur. Dikkatimizi, siyasal ilgimizi tepemizde oynanan -dünya ölçeğindeki bir güç oyunu- mücadelesine yöneltmemizi telkin eden bir dil, açıklama kalıbı kullanmasıdır. Sıradan insanların, yurttaşların müdahil olmayı düşünemeyeceği, çoktan teşekkül etmiş devlet güçleri, ordular, muktedir istihbarat örgütleri gibi dev oyuncuların çarpıştıkları bu savaşta taraflardan hangisinin kazanmasını istiyorsa onu desteklediğini naçizane söylemekten, o tarafın ona empoze ettiğini karınca kararınca yapmaktan öte bir katkısının olamayacağı bir manzara çiziliyor.
Topluma, onu güdecek çobanların arasındaki kapışmayı seyreden bir sürü gibi gören bir dildir bu. Koyunlara seslendiğinden gayet emin olduğundan dolayı herhalde; bu koyunların çobanlardan birinin onları kavalının sesiyle kendine yönlendirmesi ile diğerinin silaha davranıp öbür çobanı tasfiye ederek sürüye “marş marş” demesi arasındaki farka da aldırmayacaklarını, bu farkı görecek ve önemseyecek ahlaki/medeni vasıflara sahip olmadıklarına dair “bilgi”sine de güveniyor demektir.
Ne tür eylemler, işler için kullanılacağı bilinen silah, patlayıcı, şantaj kaseti gibi araçlar ortada dururken; bu “araç”larla birlikte tutuklanan insanların “ulusalcı”, “Avrasyacı” “AKP muhalifi” gibi siyasal kimliklerini, asıl dikkat edilmesi gereken noktanın bu olduğunu ısrarla vurgularken de bu “bilgi”ye yaslanıyor. Çünkü bu tür bir bilgiye güvenmek, sahiplendiği o siyasi kimlik-amaç adına bütün o araçların pekâlâ kullanılabileceğini, araç ve yöntemlerin türüne, süfliliğine, içerdiği alçaklık derecesine takılmamamızı telkin etmeyi gerektirir. Yaptıkları da zaten budur.
Bu telkin başka durumlarda da karşımıza çıkmaktadır. Örneğin Ergenekon sanıklarından “ulusalcı”, “Avrasyacı” kesimin en şirret sözcülerinden Doğu Perinçek, mahkemedeki savunmasında intihar eden JİTEM komutanı albayın bir kahraman olduğunu haykırıp, Türk milletinin bu tür kahramanlarına yeterince sahip çıkmadığı takdirde varlığını tehlikeye atmış olacağını söyledi.
Savaşa bir biçimde katılan herkese değil, kendisinden çok daha güçlü ve avantajlı bir kuvvet karşısında büyük risk alarak, istisnai bir başarı gösterenlere verilen özel bir ünvan/payedir “kahramanlık”. Bu durumda diyelim kalabalık bir PKK gerilla müfrezesinin kuşatmasını yarıp çıkmış bir asker veya asker grubuna “kahraman” demek yadırgatıcı değildir.
İntihar eden JİTEM albayı ise, birçok kişiyi en savunmasız oldukları durumu kollayıp derdest ettirerek ağır işkencelerden geçirip öldürme veya öldürtmekle itham edilerek yargılanmakta olan bir kişi idi.
Perinçek’e göre; bu iki durum arasında hiçbir fark yoktur. Eğer bir şey “PKK ile savaş” adı altında yapılıyor, siz de buna onay veriyor iseniz, o işin iğrençliği, alçaklık derecesi değil, etkililiğidir önemli olan. JİTEM’ci albay, bir PKK kuşatmasını yarıp çıkmış bir askerden çok daha fazla “PKK’lı” öldürdüğü için herhalde çok daha kahramandır Perinçek’in gözünde.
Albay Kırca en azından intihar ederek, böyle düşünmediğini, vicdanının o karanlık sicili artık taşıyamadığını gösterdi hepimize. Onun dramına üzülebiliriz de.
Perinçek gibiler hakkında söylenmesi gerekenlere ise irin ve çürümüşlüğe dair söyleneceklerle aynı türden sayılabileceği için, gerek yok.
* * *
Ergenekon soruşturmasında “savcı”nın arkasında duran siyasal anlayış (AKP) ile sanıklar ve “avukat”larının siyasal anlayışı arasında hiç de uçurumlar yoktur. Her ne kadar, Türkiye’nin son yüzyılı, bu iki kesimin toplumdaki değişime paralel aşamalardan geçen iktidar mücadelesi ekseninde yaşanmış ise de, bu mücadelenin pek çok ortak noktanın paylaşıldığı ortak bir siyasal zihniyet zemininde ve bu zemini muhafazaya dikkat edilerek sürdürüldüğü de ortadadır.
Bu dergide, söz konusu mücadelenin en azından 22 Temmuz seçimleri ile AKP’nin kesin zaferi ile tescillenmiş sayılacağını, diğerlerinin bundan böyle hatta 2002 Kasım’ından beri ancak artçı muharebeleri vererek konumlarını korumaya çalışacaklarını, genel gidişatı bu tespit temelinde değerlendirmek gerektiğini defalarca belirttik, açıkladık. Bu bakımdan 2004’teki darbe planlamalarının, 2007 Cumhurbaşkanlığı seçimi öncesi ve ertesine tekabül eden benzer amaçlı girişimlerinin de -ülke için kısa/orta vadede vahim sonuçları olabilirdi ise de- gidişatı gerisin geriye çeviremeyecek, gözü kararmış bir artçı muharebe tarzından başka bir şey değildir.
“Darbe” umuduna sarılmış olan bütün bu fanatik laik(çi), ulusalcı-faşist kesimin siyasal-toplumsal statülerinden aşağı düşmeleri -onlar için bu tasfiye olmak anlamına geliyor, öfkeleri de bundan dolayıdır- az önce de belirtildiği üzere; AKP’nin şahsında yeni bir siyasal zihniyetin hüküm sürmeye başladığını göstermiyor. AKP, iktidar mücadelesi verdikleri ile paylaşageldiği siyasal zihniyetin en temel öğelerini onlar kadar korumaya kararlı olduğunu şimdiye kadar birçok vesileyle gösterdiği gibi, Ergenekon soruşturması bağlamında da aynı tutumunu sürdürüyor. Bu soruşturmanın dosyalarında mevcut kanıt ve karinelerin bile üzerine gidilmesi için yettiği, imkân yarattığı noktalar, konuları kapattıracak bir “duruş” sergileyerek, geleneksel siyasal zihniyetin sorgulanmasını önlemeye çalışıyor.
Örneğin, bu ülkenin geleneksel siyasal zihniyet dünyası, “askerî darbenin bir siyasal alternatif olduğunu” kabullenmeyi içerir.
Askerî darbeye ilke olarak karşı çıkılmaz. “Siyasiler” de toplumun büyük çoğunluğu da askerî darbenin bir toplumun öz saygı ve güvenini gelişmişliğinden türeyen haysiyetinin çiğnenmesi olduğunu düşünmez. Kişiler ve siyasi akımlar, partiler askerî darbeleri kime karşı yapıldığı kime fayda ve zarar vereceği hesabı üzerinden yargılar buna göre de tavır belirlerler.
Bu anlayış sadece demokrasiyi kötürümleştirmekle kalmaz; temelindeki “sopayla ıslah edilmeye müstehak olunduğu” ön kabulü, toplumun tüm ilişkilerine sızan bir asit işlevi görür. Dolayısıyla da o toplum, fiziken veya iktisadi olarak ne denli büyürse büyüsün; o asitin içten içe etkisiyle çürümesi de kaçınılmazdır. O yüzden de, bu derinlikten yoksun kofluğun sezgisiyle, en ufak bir tehlike, zorlanma karşısında dağılıp parçalanacağı “yok olacağı” korkusuna, paniğine kolaylıkla kapılır.
Dolayısıyla, askerî darbeyi kabullenme illetinden olabildiğince tam ve kesin biçimde kurtulmak hayatî bir önem ve öncelik taşır. Oysa AKP hükümeti, ortada gayet açık karineler, inkar edilemez kanıtlar olmasına rağmen, darbe girişimlerinin üzerine gidilmesini, teşhir edilmesini savsaklamakla yetinmeyip, bunu yapmaya çalışan inisyatifleri de elinden geldiğince engellemeye uğraşmaktadır. Ergenekon soruşturmasının, kaçınılmaz olarak gelip dayandığı bu darbe girişimleri bahsinde ne denli gevşek yürütüldüğü, ister istemez açığa çıkan çarpıcı bulgularla gözler darbelerin yuvasına, Orduya çevrildiğinde bilhassa Başbakan’ın nasıl “ikili görüşme”lerle gerilimi azaltmaya koşturduğunu defalarca gördük. Anlaşılan odur ki, Başbakan ve partisi, zaman içinde “ünsiyet”lerini epeyce ilerletebileceklerini umdukları, Ordunun siyasal alternatif olma “potansiyeli”nin bertaraf edilmesinden yana değildir. Bu “potansiyel”in “ünsiyet” yeterince sağlandığında pekâlâ kendileri hesabına işleyecek bir koz olacağını bilerek, bu muhtemel kozdan yoksun olmak istemiyorlar.
Türkiye toplumu bu “koz”un şu veya bu siyasal akım/kadro açısından gayet elverişli bir araç olduğunu anladığı kadar, her durumda kendisine karşı kullanılan, onun en değerli olması gereken öz saygı ve güvenini, geliştirici haslet ve vasıflarını ezen bir nitelikte olduğunun bilincine varmak zorundadır. Ergenekon soruşturması bu bilincin uyanması ve harekete geçmesi için bir imkân ve zemindir.
Bu soruşturma, Susurluk’a ve daha da gerilere uzanan kökleriyle Türkiye’de devlet adına kullanılan yürütme yargı ve hatta yasama gücünün hukuk dışı, kirli araçlar ve ilişkilere cevaz veren kullanımının, tiksinti verici sayfalarını ve sonuçlarını gösteren, hatırlatan bir seyir izledi.
Ve hepimiz bilmekteyiz ki, bu “resmî geçit”in şu veya bu unsurundan toplum olarak ne denli utansak ve karşı çıksak da; bütün o kanlı, karanlık ve tiksindirici sahnelerin çokluğu ve yaygınlığı “devlet gerektiğinde hukuk dışı yollara sapabilir, kirli araç ve yöntemler kullanabilir” diye özetlenebilecek bir kabulün, kabüllenmenin köklü oluşundan ötürüdür.
Devlet gücünü kullananlar, bu gücün desteğine sırtını dayayanlar, şüphesiz bu kabullenmenin verdiği serbestlikten mahrum kalmak istemeyeceklerdir. Bunlar nasıl saptandığı -aslında belli olan- ama uhrevi bir anlam yüklenen “devletin yüksek menfaatleri”nin hukuk ve ahlâk ilkeleriyle sınırlandırılmaması gerektiğini savunarak, bu şaşaalı perdenin gerisinde kendi güç ve çıkar güdülerini tatmin etmelerine hizmet eden “devlet gerektiğinde rutin dışına çıkar” kuralının hep geçerli kalması için sonuna kadar uğraşabilirler. İşbaşındaki hükümetler, mızrağın çuvalı deldiği durumlarda, hukuk dışı yollara sapanları, kirli araç ve yöntemleri kullanan “münferit” kişileri cezalandırma sözü verse de; kuralın kendisine dokunmaz.
Bu, şaşaalı perdeler ardındaki kangrenleştirici ile uğraşmak, ilkinden çok daha zordur. Türkiye toplumu, eğer, halen olduğu gibi “devletin ali menfaati” adına hukuk ve ahlak dışına çıkmasına benzetebileceğimiz yaygın tutumunu terk etme kararlılığını gösterebilirse; yani kendi bireysel, grupsal çıkarını kural ve etik dahilinde gerçekleştiremediğinde kuralı, etiği çiğneyecek bir güce müracaat etme alışkanlığını reddettirecek bir medeni olgunluk düzeyini kendine lâyık görüyorsa; saptadığı ve koruma sorumluluğunu, gücünü de üstlendiği kural ve etikle yaşamak isteyen bir topluma dönüşme inisyatifini yaratır, besleyebilir ve devlet-iktidar düzeyini de kendisine yaraşır hale gelmeye icbar eder.
Ergenekon’dan gerçek çıkış da bu olurdu. Ama herhalde şu soruşturma tünelinin karanlığında zayıf da olsa bu ışığı görüyor isek de; mevcut durum bize Ergenekon’un bir efsane, şu yukarıdaki paragrafta söylenenlerin de bir ütopya olduğunu hatırlatıyor.
